Toàn bộ đoạn trích là lời của chàng trai. Hình ảnh cô gái chỉ hiện lên gián tiếp qua lời của anh, nghĩa là qua cảm nhận của chàng trai.
Câu 1 (Trang 93 sgk ngữ văn 10 tập 1)
Diễn biến tâm trạng của chàng trai:
+ Đau xót khi phải tiễn người yêu về nhà chồng
+ Gọi người yêu thân mật “người đẹp anh yêu”
+ Khẳng định tình yêu thắm thiết trong anh
+ Đôi lúc tình cảm của Anh mâu thuẫn với hiện thực Chị đang theo chồng.
– Anh có những cử chỉ, hành động dường như muốn níu kéo cho dài thời gian
+ Cho anh kề vóc mảnh, quấn quanh vải ủ lấy hương người, lửa đượm xác hơi.
+ Anh bồng nựng con của cô gái “con rồng, con phượng” như chính con của mình
– Anh xót xa nói tới nguyện ước chung thủy, son sắt: “đợi tới tháng Năm lau nở/ Đợi mùa nước đỏ cá về… chim tăng ló gọi hè”
Không lấy nhau được mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông.
Không lấy nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già”
→ Lời nói nghe ai oán, não nùng khi những lời quyết tâm được thốt ra chứa chan nước mắt, ẩn chưa trong đó quyết tâm sắt đá của hai người yêu nhau
Câu 2 (trang 96 sgk ngữ văn 10 tập 1)
Tâm trạng và hành động của cô gái trên đường về nhà chồng biểu lộ tình yêu của chàng trai đối với cô gái:
– Chàng trai dùng dằng muốn níu kéo giây phút cuối hai người được ở bên nhau.
– Chàng cảm nhận được sự lưu luyến của cô gái, khi cô chùng chân bước:
+ Vừa đi vừa ngoảnh lại, vừa bước vừa ngoái trông
– Cô gái đưa ra những lý do chính đáng chờ đợi chàng trai:
+ Chân bước xa lòng càng nhớ
+ Em từng ngắt lá ớt ngồi chờ/ Tới rừng lá ngón ngóng trông
– Chàng trai bằng tình yêu dõi theo, cảm nhận từng bước chân ngập ngừng của cô gái
→ Cô gái sống trong sự dằn vặt, đau khổ khi chia xa, ngăn cách, tất cả không thốt nên lời chỉ thông qua cảm nhận nơi chàng trai. Giữa hai người có sợi dây tình cảm bền chặt, tình nghĩa.
Câu 3 (Trang 96 sgk ngữ văn 10 tập 1)
Những hành động thể hiện thái độ, cử chỉ ân cần của chàng trai đối với cô gái trong những ngày anh còn lưu lại ở nhà chồng của cô:
– Nâng chị dậy, phủi áo, chải tóc khi chị bị chồng đánh ngã lăn miệng cối gạo, bên máng lợn vầy
– Anh đi chặt tre làm ống thuốc cho chị “khỏi đau”
→ Anh thể hiện sự xót xa, thương cảm đối với nỗi đau của người yêu. Từ đó, trỗi dậy ý chí đưa người yêu về đoàn tụ với mình
Câu 4 (trang 96 sgk ngữ văn 10 tập 1):
– Sử dụng nhiều câu thơ với các hình ảnh so sánh, ẩn dụ liên tiếp để nhấn mạnh tấm lòng son sắc thủy chung của chàng trai- cô gái
+ Vừa đi vừa ngoảnh lại
Vừa đi vừa ngoái trông
– Sử dụng câu thơ có cấu trúc chung, từ ngữ, hình ảnh được lặp lại nhiều lần, khẳng định sự bền lòng, tình cảm bền chặt và quyết tâm đoàn tụ của hai người
+ Em tới rừng cà ngắt lá cà ngồi đợi
Tới rừng lá ngón ngóng trông
+ Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông
Không lấy nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già
→ Tình cảm của hai người dâng trào mãnh liệt, đó là tình cảm thuần phác, trong lành, mạnh mẽ như thiên nhiên.