Quan niệm của anh (chị) về một bài thơ hay
Mời các bạn học sinh tham khảo thêm bài:
Bi kịch của người phụ nữ trong văn học trung đại
Thơ là một khái niệm vô cùng quen thuộc đối với tất cả mọi người. Nếu yêu cầu đọc một bài thơ yêu thích chắc chắn ai cũng có thể đọc được ít nhất một bài. Song nếu phải giải thích thế nào là thơ thì lại là chuyện không đơn giản. Còn thế nào là thơ hay lại càng khó.
Thơ là kết quả của sự thăng hoa cảm xúc, là sản phẩm tinh thần của nhà thơ. Mỗi bài thơ là sự kết tinh vốn văn hoá, thể hiện cái nhìn về cuộc đời và biểu hiện những trạng thái xúc cảm của người sáng tác. Sáng tạo bằng cảm xúc nên thưởng thức cũng phải bằng cảm xúc. Vì thế người ta mới nói “Thơ là tiếng nói từ trái tim đập vào trái tim”.
Trước hết, thơ hay phải là những vần thơ được sản sinh ra từ cuộc sống. Thơ phải là những cảm xúc chân thành về cuộc sống. Bài thơ là kết quả sự cộng hưởng nhịp đập trái tim nhà thơ với những “tiếng đời lăn náo nức”. Những vần thơ của Nguyễn Du, Nguyễn Trãi trở thành những kiệt tác bất hủ bởi đó là nỗi lòng trăn trở của nhà thơ trước cuộc đời lắm nỗi dâu bể.
Xuất phát từ cuộc đời, vì con người thì thơ mới có thể sống cùng cuộc đời. Sức sống của những thi phẩm như Độc Tiểu Thanh kí(Nguyễn Du), Cung oán ngâm khúc (Nguyễn Gia Thiều), thơ Hồ Xuân Hương, Xuân Diệu, thơ Lí Bạch, Đỗ Phủ sống mãi với thời gian cũng chính nhờ cái “tình đời tha thiết” luôn phập phồng sự sống trong mỗi dòng thơ. Tình đời là những giọt hồng câu nuôi sống thơ, như nhà thơ Tố Hữu từng nói về thơ Nguyễn Du:
Trải bao gió dập sóng dồi
Tấm lòng thơ vẫn tình đời thiết tha.
Thơ hay phải được nhiều người đọc yêu thích, có được sự đồng điệu tâm hồn của nhiều người đọc, nói đến niềm vui nỗi buồn của nhiều người. Bởi “Thơ là những điệu hồn đi tìm những tâm hồn đồng điệu” (Tố Hữu). Mặc dù bài thơ xuất phát từ một trạng thái cảm xúc cá nhân của tác giả song đó phải là những cảm xúc chân thực, những cảm xúc trong sáng. Tôi yêu em (Puskin), Bài thơ số 28 – Người làm vườn (R. Ta – go) Tự hát (Xuân Quỳnh)… là khát vọng tình yêu của triệu triệu trái tim nhân loại. Nhà thơ với khả năng trực giác đặc biệt nhạy cảm và vốn ngôn ngữ tinh tế của mình đã nói hộ chúng ta những khao khát, những đam mê, những rung động chân thành trước cuộc sống.… Vội vàng (Xuân Diệu) Đây thôn Vĩ Dạ (Hàn Mặc Tử) là tình yêu tha thiết cuộc đời và khát vọng sống cháy bỏng của tấ cả chúng ta. Người đọc đến với thơ không phải đơn giản là đến với nguồn thông tin mà là đi tìm những tâm sự, những nỗi niềm trắc ẩn của chính trái tim mình. Với tất cả mọi người, bài thơ hay trước hết phải là bài thơ có chứa đựng nỗi niềm suy tư của chính họ.
Thơ hay phải thể hiện những tình cảm tinh tế, phải làm cho tâm hồn người đọc phong phú hơn. Nhà thơ là người có khả năng cảm nhận những biến thái tinh tế của cuộc sống mà không phải người bình thường nào cũng có khả năng khám phá. Vì thế, thơ sẽ là nơi để người đọc thông qua nhà thơ, hiểu thêm về cuộc sống xung quanh. Mùa thu với những bước đi nhẹ nhàng của nó chỉ có thể được cảm nhận và diễn tả một cách chính xác và tinh tế với khả năng ngôn ngữ của thi những thi nhân như Xuân Diệu, Lưu Trọng Lư…
Hơn một loài hoa đã rụng cành
Trong vườn sắc đỏ rủa màu xanh
Những luồng run rẩy rung rinh lá
Đôi nhánh khô gầy xương mỏng manh.
(Đây mùa thu tới)
Thơ là nghệ thuật ngôn từ nên bài thơ hay ngôn từ phải đẹp, phong phú, mới mẻ, vừa thể hiện được vẻ đẹp của ngôn ngữ dân tộc, vừa làm giàu có ngôn ngữ dân tộc. Những thi nhân như Hồ Xuân Hương, Nguyễn Du là những người đã có công lớn trong việc làm nên sự phong phú của ngôn ngữ dân gian Việt Nam.
Thơ phải hàm súc, phải gợi mở cho người đọc những ngẫm nghĩ, suy tư, làm giàu có đời sống nội tâm của con người, kích thích con người suy nghĩ về cuộc sống để con người sống có tâm hồn hơn. Hoàng hạc lâu khiến người đọc nghĩ đến những vấn đề về giá trị của cuộc sống, Tôi yêu em khiến người đọc nghĩ đến tình yêu đích thực, Thơ mới thổi vào không khí ảm đạm, bế tắc của xã hội cú một khát khao sống, khát khao tìm lí tưởng….
Một bài thơ hay phải là bài thơ có sự kết hợp hài hoà tất cả các yếu tố từ cấu tứ, thi tứ đến ngôn ngữ, cảm xúc, như nhà thơ Xuân Diệu từng nói “Thơ hay như con gà ngon, ngon từ phao câu, đầu cánh, lắt lẻo khúc xương”.
Bài thơ hay là bài thơ có khả năng mang đến cho người đọc những rung động tinh tế và chân thành. Khi đọc bài thơ hay, người đọc có thể tìm thấy ở đó những cảm xúc, suy tư, trăn trở của chính mình. Thơ không chỉ là một loại hình nghệ thuật giải trí, đọc để vui, để thư giãn, thơ phải là tấm gương để con người nhìn thấy tâm hồn mình, đến với bài thơ hay nghĩa là tìm đến nơi ta có thể lắng nghe trái tim mình nói. Dù thế nào thơ hay vẫn phải là bài thơ chứa đựng những giá trị nhân văn cao cả.ỒNG MAI