Tình cảm yêu thương giúp đỡ lẫn nhau là một đặc điểm nổi bật, là truyền thống trong quan niệm sống của ông cha ta. Tình cảm ấy ngày càng được phát huy và thấm đậm vào máu thịt của mỗi người dân. Cùng với những câu tục ngữ, ca dao như “Nhiễu điều phủ lấy giá gương, Người trong một nước phải thương nhau cùng”, “Lá lành đùm lá rách” … ông bà ta cũng có dạy thật cụ thể qua câu “Thương người như thể thương thân”. Đây là một lời khuyên chí tình chí nghĩa nhằm nhắc nhở con cháu phải biết yêu thương giúp đỡ người khác như yêu thương chính bản thân mình.
Ngày nay câu tục ngữ được nhân dân ta thực hiện như thế nào?
Như một lời nói tự nhiên chân thành ngắn gọn, mà lại chứa chan bao điều giáo huấn, câu tục ngữ được tách thành hai vế, một bên là người đồng loại, một bên là bản thân bởi cách so sánh “như thế”. Như vậy, lời dạy trên muốn nhân mạnh: Nếu ta thương thân như thế nào thì ta phải yêu thương bản thân mình; bởi lẽ bản thân là quan trọng, là cái quý giá nhât, cái mà luôn luôn được mọi người lo lắng, chăm sóc và vun vén. Chỉ một vết trầy xước nhỏ, một chứng đau nhẹ cũng khiến cho ta phải quan tâm, lo sợ… do là ta thương thân ta, và khi nếu như người khác không may gặp khó khăn, hoạn nạn thì ta nên giúp đỡ họ như thương yêu chính bản thân mình.
Thật vậy, là người sống trong xã hội không ai sống lẻ loi, đơn độc mà tập hợp thành đoàn thể, cộng đồng. Trong gia đình ta mốì quan hệ anh em, những người cùng huyết thống, cùng có những kỉ niệm vui buồn bên nhau, Họ chẳng khác nào như chân với tay trong cùng một cơ thể. Do đó, khi họ gặp hoạn nạn khó khăn ta làm sao có thế quay lưng làm ngơ cho được, bởi “máu chảy ruột mềm”.
Anh em như thể tay chân
Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần.
Rộng hơn là bè bạn, bà con hàng xóm, những người đã cùng ta “tối lửa tắt đèn” có nhau. Tuy không cùng máu mủ nhưng họ lại là người có tình có nghĩa sâu nặng với ta. Những lúc “trái gió trở trời”, nhưng khi “cùng đường bí lối”, họ đến với ta bằng những tấm lòng chân thành để “chia bùi sẻ ngọt”. Tình nghĩa ây thật sâu đậm nào khác gì anh em một nhà. Vì vậy khi họ không may rơi vào hoàn cảnh khó khăn lẽ nào ta ngoảnh mặt thờ ơ cho đành, lúc này thái độ “nhường cơm sẻ áo”, “chị ngã em nâng” là một việc làm mà ta phải thực hiện tốt.
Ngay đến cộng đồng xã hội mà ta đang sông, những người dù ở miền ngược hay miền xuôi, dù nơi miền núi hay đồng bằng cũng đều là anh em, bởi lẽ họ với ta cùng một dân tộc có chung một mẹ Âu Cơ… Chính mối quan hệ gắn bó này tạo nên tình cảm tương thân tương ái giữa con người với con người trong xã hội. Tình cảm ấy đã bao đời nay trở thành truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Trải qua những năm tháng kháng chiến gian khổ, gay go cả nước đều chung lòng đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau để đến thắng lợi vẻ vang. Và cũng đã biết bao lần toàn dân ta đã hưởng ứng tích cực lời kêu gọi “Miếng khi đói bằng gói khi no” của Đảng và Nhà nước ta để chung góp từ tiền bạc đến thuốc men vật dụng hầu chia sẻ nỗi đau với các nạn nhân của thiên tai lũ lụt. Những việc làm ây đã thể hiện rất rõ tấm lòng “Thương người như thể thương thân” mà ông cha ta đã truyền dạy. Tình cảm cao đẹp ấy là một đạo lí, là một nét đẹp của con người, là nền tảng để xây dựng một xã hội văn minh, hạnh phúc.
Thế nhưng, trong xã hội hiện nay vẫn còn không ít người chỉ quan tâm đến bản thân mà không nghĩ đến người khác, Họ thờ ơ bàng quan trước nỗi đau của đồng bào, đồng loại, Hạng người này thật đáng phê phán.
Ta cũng nên hiểu rằng yêu thương người khác như yêu thương chính bản thân mình là một việc làm tốt đáng để cho mọi người thực hiện noi theo. Ngày nay, câu tục ngữ không còn mang ý nghĩa hẹp của cá nhân mà nó mang nội dung rộng lớn hơn, nó trở thành tình cảm chung, nếp sống chung của toàn xã hội. Và tình cảm nhân đạo ây được phát triển lan rộng qua mô’i quan hệ qua mỗi cộng đồng nhân loại.
Câu tục ngữ “Thương người như thể thương thân” là một bài học sâu sắc về đạo lí làm người. Yêu thương người khác như yêu thương chính bản thân mình mãi mãi nhắc nhở ta về lòng nhân ái, về tình người mà mỗi người chúng ta cần phải thực hiện tốt. Phát huy truyền thông tốt đẹp ây của cha ông là ta vừa thể hiện nhân cách làm người vừa góp phần xây dựng một đất nước văn minh tiến bộ.