Chứa đựng sự tinh túy được chắt lọc từ cây lúa và lòng người đất Hà thành.
“Hà Nội mến yêu của ta, thủ đô mến yêu của ta”. Hình ảnh thân thương của đất Thăng Long luôn ngự trị trong trái tim của mỗi con người đất Việt. Với 36 phố phường, với sen Hồ Tây và xanh ngắt nước Hồ Gươm, với ngọt ngào hương hoa sữa…
Không chỉ có vậy, Hà Nội còn quyến rũ lòng người bằng nét văn hóa ẩm thực gần gũi và đặc sắc.
Hà Nội từ xưa đã nổi tiếng với nhiều thứ đặc sắc: “Cốm Vòng, gạo tám Mễ Trì, Tương Bần, Hùng Láng còn gì ngon hơn”. Trừ tương Bần thuộc tỉnh Hưng Yên, ba thứ còn lại đều thuộc ngoại thành Hà Nội.
Cốm ra đời trong hoàn cảnh ngẫu nhiên, đặc biệt.
Câu ca dao xưa, không rõ tự khi nào đã nhắc đến cốm. Cả nước ai cũng biết đến cốm làng Vòng là thứ đặc sản của thủ đô. Riêng người Hà Thành coi nó như một cái gì đó quý giá, tự hào, linh thiêng…
Chuyện kể rằng: Vào một năm trời đói rét, nước ngập mênh mông. Có một gia đình nọ ở làng Vòng thuộc Dịch Vọng, cầu Giấy gặt chạy được một tí lúa nếp non, đói quá phải rang lên mà ăn.
Không ngờ lúa nếp non rang lại có vị thơm ngon đặc biệt. Nhà nọ truyền nhà kia… Cốm ra đời từ khi đó.
Cốm làm bằng thứ nếp hoa vàng được ghi chép từ thời Lê Quý Đôn vào thế kỉ XIII là ngon và thơm nhất.
Nếp hoa vàng làm nên món ăn thanh tao.
Vào vụ Đông Xuân, không cấy được nếp hoa vàng, chỉ cấy được nếp mới, ít thơm hơn. Nhưng với đôi bàn tay khéo léo thì corn vẫn ngon, vẫn thắm đượm lòng người.
Nghề làm cốm làng Vòng lan truyền tới các làng lân cận: Mai Dịch, Mễ Trì… và trở thành đặc sản của 36 phố phường. Hàng năm, vào dịp Têt Trung Thu, tiết trời se lạnh, đã có cốm. Trên trời, trăng thu sáng trong, ôm trọn cánh đồng lúa đang dần trĩu bông đón chờ mùa gặt tháng Mười.
Chẳng biết tự bao giờ đã có tên “cốm”, về cách phát âm, “cốm” với “cơm”, hay đó là một thứ cơm không nấu mà rang lên?
Cốm được đem bán rộng rãi khắp phố phường. Các bà, các chị gánh cốm bằng chiếc đòn gánh đầu cong vút, với đi quang nhỏ, cái thúng, cái mẹt xinh xinh có xếp lá sen, hồn nhiên rao: “Ai muốn cốm hoa vàng…”
Hương cốm và hương sen hòa quyện vào nhau.
Người xa quê cầm gói côm bọc trong lá sen, được buộc bằng mấy cọng rơm nếp non còn xanh, cảm thấy lòng lâng lâng khó tả. Đó là cảm giác nhớ về quê hương, đứng trước đồng lúa chín và đầm sen dịu mát. Làng quê chợt hiện về, có mẹ già còng lưng vất vả, có ruộng đồng xanh ngát một màu.
Khi mở gói cốm ra, giữa nền lá sen xanh thầm, những hạt cốm xanh tỏa ra mùi thơm ngọt ngào của mùa màng. Đặt mấy hạt cốm lên lòng bàn tay, thấy nhẹ tênh.
Tôi nhớ ngày còn bé, mẹ tôi hay làm chè cốm mỗi khi có dịp. Anh em tôi thường hí hửng xung quanh mẹ chờ nồi cốmchín. Chè mẹ nấu thì thật tuyệt.
Cốm ăn với chuối tiêu trứng cuốc vào mùa thu thì khỏi chê. Đôi khi, dạo quanh phố phường trong tiết thu se lạnh, bất chợt bắt gặp đôi ba cô bé, cậu bé ngồi quay quần bên gánh cốm ven đường, cảm thấy tâm hồn lắng đọng. Hồn Hà Nội chợt ngập tràn trong tôi.
Cốm sẽ đi xa.
Giờ đây, corn được chế biến thành nhiều món như: cốm xào, chè cốm, bánh cốm, chả cốm, kem cốm, kẹo cốm…
Cốm nhẹ nhàng góp mặt vào văn hóa ẩm thực Việt Nam. Cốm du lịch khắp đất nước. Thậm chí vượt biên giới ra các nước khác.