Hình ảnh con trâu trong bài ca dao:
Trâu ơi, ta bảo trâu này
Trâu ăn no cỏ, trâu cày với ta
Cấy cày vốn nghiệp nông gia
Ta đây trâu đấy ai mà quản công!
Đã cho ta thấy sự gần gũi của người dân Việt Nam với con trâu, người bạn đã gắn bó từ biết bao đời.
Nhắc đến con trâu, người ta liền nghĩ ngay tới một con vật to khoẻ nhưng hiền lành, chăm chỉ. Trên những cánh đồng, ta bắt gặp hình ảnh con trâu cần mẫn kéo cày, giúp xới tung cánh đồng để người nông dân gieo trồng được dễ dàng hơn. Có thế nói, trâu là một người bạn luôn giúp những người nông dân trong công việc đồng áng nặng nhọc. Ngoài ra, trâu cũng còn có thế kéo xe như trong những ngày gặt hái vì trâu là một loài động vật rất khoẻ mạnh có thế kéo được tải trọng khoảng 450 – 750kg, rất thuận tiện trong việc thồ hàng ớ nông thôn.
Không chỉ có thế, con trâu còn có một vị trí to lớn trong đời sống tinh thần của người Việt Nam. Hình ảnh “con trâu đi trước cái cày theo sau” đã trở nên gần gũi từ bao đời nay. Chính vì vậy, con trấu đã gắn liền với cuộc sống của người nông dân. Hình ảnh con trâu ung dung gặm những ngọn cỏ non, xanh mát, và trên trời là những cánh diều bay cao giữa không trung đã in sáu trong tăm trí mỗi người Việt Nam. Chăn trâu, thả diều là một trong nhiều trò chơi của trẻ em nông thôn, một thú vui mà chúng yêu thích. Trên lưng trâu còn có bao nhiêu là trò như đọc sách, thổi sáo… Những đứa trẻ đó lớn dần lên, mỗi người một cuộc sống nhưng không bao giờ quên những kỷ niệm đẹp đẽ thời thơ ấu.
Ngoài ra, trâu còn gắn liền với các lễ hội như chọi trâu, đâm trâu… Lễ hội chọi trâu ở Hải Phòng có lẽ là nổi tiếng nhất:
Dù ai đi đâu về đâu
Nhớ ngày lễ hội chọi trâu thì về.
Lễ hội chọi trâu là một phong tục tín ngưỡng để tạ ơn thần biển cùa người dân nơi đây. Những con trâu khoé mạnh nhất sẽ ra chọi với nhau đế tim ra con giành chiến thắng. Con trâu này sẽ được đem giết đế cúng thần linh, cầu cho mưa thuận gió hoà. Đó là một nét đẹp trong văn hoá cô truyền của Hái Phòng nói riêng và của Việt Nam nói chung. Gắn liền với đời sống vật chất và tinh thần của người dân, trâu còn góp mật trong đời sống văn hoá. Cùng với cây lúa nước, trâu cũng gắn liền với nền văn minh lúa nước của Việt Nam và cả của Đông Nam Á. Trâu đã trở thành linh vật của Sea games 22 năm 2003.
Có thể khi trình độ khoa học kỷ thuật ngày càng phát triển, hình ánh con trâu đã dần vắng bóng trên những cánh đồng, nhưng với một xã hội có nền tảng của một nền văn minh lúa nước như đất nước chúng ta, những câu hát của trẻ chăn trâu sẽ chẳng bao giờ mất đi:
Trâu ơi ta bảo trân này
Trâu ăn no cỏ, trâu cày với ta
Cấy cày vốn nghiệp nông gia
Ta đây, trâu đấy ai mà quản công…