– Giới thiệu và đánh giá về hai nhân vật Ra-ma và Xi-ta: Là hai nhân vật trung tâm của đoạn trích. Vẻ đẹp phẩm chất của hai nhân vật này trở thành biểu trưng cho những phẩm chất tốt đẹp của người Ấn Độ.

II. Thân bài

1. Nhân vật Ra-ma

a. Hoàn cảnh của cuộc tái hợp với Xi-ta

– Xi-ta phải đứng trước mọi người trong cộng đồng như một bị cáo.

– Ra-ma ngự trên ngôi như một vị thủ lĩnh, một quan tòa có quyền kết án.

– Ra-ma trong tư cách kép: một người chồng – một anh hùng, một đức vua

– Ra-ma trong ràng buộc kép: bổn phận người chồng nhưng vẫn phải giữ tròn bổn phận của một đức vua, anh hùng.

b. Tâm trạng của Ra-ma

* Trước lúc Xi-ta lên giàn hỏa thiêu

– Khi đứng trước cộng đồng:

+ Khẳng định chiến thắng và tài nghệ của mình.

+ Tuyên dương công trạng những người đã giúp đỡ mình.

→ Lời lẽ rành mạch, tự hào. Thể hiện tính công khai của sử thi.

– Khi đứng trước Xi-ta:

• Lời nói:

+ Xưng hô: ta -phu nhân, cách xưng hô trịnh trọng nhưng rất xa cách.

+ Nhấn mạnh mục đích chiến đấu không phải vì Xi-ta mà vì danh dự, phẩm giá của bản thân và cộng đồng “ta làm điều đó vì nhân phẩm của ta…”

+ Bộc lộ nghi ngờ, ghen tuông về trinh tiết của Xi-ta: “nàng đã lưu lại lâu trong nhà kẻ xa lạ, đôi mắt tội lỗi của hắn hau háu nhìn nàng…”

+ Lăng nhục Xi-ta, không nhận làm vợ và đuổi nàng đi: “ta không ưng nàng nữa, ta không cần đến nàng nữa,…”

→ Lời nói lạnh lùng, tàn nhẫn

• Dáng vẻ, hành động:

+ Thấy người vợ xinh đẹp “lòng Ra-ma đau như cắt”.

+ Ra – ma đức hạnh nghe người nọ người kia thì thào bàn tán ngồi suy nghĩ ủ uê, thầm rỏ nước mắt

→ Thái độ đau đớn, xót xa.

→Có sự đối lập trong lời nói và dáng vẻ, hành động bởi Ra-ma đang đứng giữa thế phải chọn lựa giữa một bên là bổn phận của một quốc vương, một bên là tình yêu, hạnh phúc cá nhân.

* Khi Xi-ta lên giàn hỏa thiêu

– Kiên quyết không nói một lời, ngồi câm lặng “mắt dán xuống đất”

– Ra-ma tê dại “nom chàng khủng khiếp như thần chết”.

→ Một tâm lý phức tạp với nhiều cung bậc giằng xé trong con người Ra-ma: Anh hùng (cao thượng) >< Con người (mềm yếu)

⇒ Hoàn cảnh ngặt nghèo của Ra-ma: phải lựa chọn giữa tình yêu và danh dự . Chàng chọn danh dự, một con người đã hi sinh hạnh phúc cá nhân để bảo vệ đạo đức xã hội. Đó là một hình mẫu lý tưởng của người anh hùng thời xưa.

⇒ Ra-ma không lạnh lùng cũng không ghen tuông, tàn nhẫn. Chàng hành động như vậy để thực hiện bổn phận cai trị của một quốc vương, lòng trung thành tuyệt đối với bổn phận

c. Nghệ thuật xây dựng nhân vật Rama:

– Chú ý tới lí trí mạnh mẽ đến cực đoan trong nhân vật.

– Xây dựng nhân vật không chỉ trong lời nói, hành động mà còn trong tính cách (ghen tuông, ngờ vực,…)

– Đi gần đến nghệ thuật xây dựng nhân vật văn học hiện đại: không công thức, ước lệ mà sinh động, hấp dẫn.

2. Nhân vật Xi-ta

a. Hoàn cảnh của Xi-ta

– Xa chồng, quỷ vương dụ dỗ, nàng phải đấu tranh để giữ trinh tiết.

– Được giải cứu, nàng rất vui mừng và hạnh phúc.

b. Phản ứng trước những lời buộc tội của Rama

– Đứng lặng hồi lâu không thốt nên lời, mở tròn xoe đôi mắt đẫm lệ

→ Sự ngạc nhiên tột độ

– Thân thể héo hon như dây leo bị vòi voi quật nát

→ Đau đớn, xót xa

– Nước mắt đổ ra như suối, nghẹn ngào, nức nở, muốn chôn vùi cả hình hài lẫn thân xác.

→ Xấu hổ, nhục nhã

c. Sự thanh minh của Xi-ta

– Lời lẽ

+ Lấy tư cách của mình ra để thề: “hãy tin vào danh dự của thiếp”

+ Thanh minh cho mình bằng cách đổ cho số phận mình: “Số phận của thiếp đáng chê trách”

+ Trách móc, phê phán Ra-ma đã “không thể suy xét chín chắn” mà đánh đồng nàng với hạng phụ nữ tầm thường.

+ Khẳng định tình yêu dành cho Ra-ma: “trái tim thiếp thuộc về chàng”.

+ Nêu nguồn gốc xuất thân cao quý: con của “nữ thần Đất mẹ”, kiêu hãnh và trong trắng

→ Cách lập luận của Xi-ta chặt chẽ, vừa có lí vừa có tình, có sự tự tin vào lí trí, phẩm giá mà cũng có nước mắt của nỗi yêu thương tha thiết nay bị nghi ngờ. Xi-ta là một người phụ nữ lí trí, đức hạnh và chung thủy.

– Hành động tự thiêu của Xi-ta

+ Xi-ta đi quanh Ra-ma, cúi lậy chư thần, đấng Bra-ma, cầu xin sự chứng giám của thần Lửa A-nhi.

+ Xi-ta dũng cảm chấp nhận cái chết để chứng minh cho sự chung thủy, cho tình yêu, cho phẩm hạnh của mình.

+ Thái độ của người xung quanh: ai nấy đều đau lòng đứt ruột, các phụ nữ kêu khóc thảm thương,..thể hiện lòng thương cảm, sự tin tưởng vào nhân cách của Xi-ta

+ Yếu tố kì ảo: Xi-ta nhảy vào lửa nhưng không chết bởi nàng được thần linh che chở và chứng giám cho sự chung thủy

⇒ Xi-ta là một người phụ nữ đức hạnh, bất khuất thủy chung, giàu lòng tự trọng. Xứng đáng là một hình mẫu lý tưởng của người phụ nữ Ấn Độ thời xưa.

d. Nghệ thuật xây dựng nhân vật Xi-ta.

– Miêu tả diễn biến tâm lý nhân vật

– Khắc họa nhân vật trong lời nói, hành động

– Sử dụng yếu tố kì ảo để khắc họa vẻ đẹp nhân vật

III. Kết bài

– Khái quát về phẩm chất, tính cách của hai nhân vật và nghệ thuật khắc họa tính cách nhân vật

– Thể hiện suy nghĩ, thái độ về hai nhân vật này: trân trọng, ngợi ca, tôn kính.