Đề bài: Nêu vắn tắt sự nghiệp văn học của Nam Cao. Kể tên những tác phẩm được xem như là tuyên ngôn nghệ thuật của nhà văn trước và sau Cách mạng tháng Tám (ghi rõ năm xuất bản). – Nam Cao (1917 – 1951) – tên thật là Trần Hữu Tri – là nhà văn có vị trí hàng đầu trong nền văn học Việt Nam thế kỷ XX. Là một trong những đại diện xuất sắc nhất của trào lưu văn học hiện thực phê phán trước 1945, Nam Cao cũng là một trong những cây bút tiêu biểu nhất của chặng đầu nền văn học mới sau Cách mạng.
– Sáng tác trước Cách mạng của Nam Cao tập trung vào hai đề tài chính: cuộc sống người trí thức nghèo và cuộc sống người nông dân.
+ Ở đề tài trí thức tiểu tư sản nghèo, đáng chú ý nhất là các truyện ngắn: Những truyện không muốn viết, Trăng sáng, Đời thừa, Cười, Nước mắt, Mua nhà… và tiểu thuyết Sống mòn. Trong khi miêu tả hết sức chân thực tình cảnh nghèo khổ, bế tắc của những nhà văn nghèo, những ông “giáo khổ trường tư”, học sinh thất nghiệp… Nam Cao đã làm nổi bật tấn bi kịch tinh thần của họ, những con người có ý thức sâu sắc về sự sống, muốn sống có hoài bão, phát triển nhân cách nhưng cứ bị gánh nặng cơm áo hàng ngày làm cho “chết mòn” về tâm hồn.
+ Trong đề tài nông dân, đáng chú ý nhất là các truyện: Chí Phèo, Trẻ con không được ăn thịt chó, Mua danh, Tư cách mõ, Điếu văn, Một bữa no, Lão Hạc, Một đám cưới, Dì Hảo, Nửa đêm… Ở một số truyện viết về người nông dân lưu manh hóa, nhà văn kết án sâu sắc cái xã hội tàn bạo đã hủy diệt cả nhân tính của những con người vốn có bản tính lương thiện đó.
– Sau Cách mạng tháng Tám, Nam Cao sáng tác để phục vụ công cuộc kháng chiến. Truyện ngắn Đôi mắt (1948), Nhật kí ở rừng (1948) và tập bút kí Chuyện biên giới (1950) của ông thuộc vào những sáng tác đặc sắc nhất của nền văn học mới sau Cách mạng còn rất non trẻ khi đó.
– Là cây bút có cái gốc nhân đạo rất sâu và một tài năng độc đáo bậc thầy, Nam Cao xứng đáng được coi là một nhà văn lớn. Chí Phèo và nhiều truyện ngắn, tiểu thuyết của ông thuộc vào những sáng tác đặc sắc nhất của văn xuôi Việt Nam.
– Những tác phẩm được xem như là tuyên ngôn nghệ thuật của Nam Cao.
+ Trăng sáng (1943), Đời thừa (1943) + Đôi mắt (1948).