Soạn bài: Đại từ trang 54 SGK Ngữ văn 7
I. Thế nào là đại từ?
a) Gia đình tôi khá giả. Anh em tôi rất thương nhau. Phải nói em tôi rất ngoan. Nó lại khéo tay nữa.
b) Chợt con gà trống ở phía sau bếp nổi gáy. Tôi biết đó là con gà của anh Bốn Linh. Tiếng nó dõng dạc nhất xóm.
c) Mẹ tôi, giọng khản đặc, từ trong màn nói vọng ra:
– Thôi, hai đứa liệu mà đem chia đồ chơi ra đi.
Vừa nghe thấy thế em tôi bất giác run lên bần bật, kinh hoàng đưa cặp mắt tuyệt vọng nhìn tôi.
a) Nước non lận đận một mình,
Thân cò lèn thác xuống ghềnh bấy nay.
Ai làm cho bể kia đầy,
Cho ao kia cạn, cho gầy cò con?
Câu hỏi 1: Từ nó ở đoạn văn đầu chỉ ai? Từ nó ở đoạn văn 2 chỉ con vật gì? Nhờ đâu em biết nghĩa của hai từ nó trong hai đoạn văn?
Từ nó ở đoạn văn đầu trỏ em tôi. Từ nó ở đoạn văn thứ hai trỏ con gà của anh Bốn Linh. Sở dĩ chúng ta biết được nghĩa của hai từ nó trong, hai đoạn văn trên là nhờ vào các từ ngữ chỉ người mà nó thay thế các câu văn trước.
Câu hỏi 2: Từ thế ở đoạn văn thứ 3 trỏ sự việc gì? Nhờ đâu em biết được nghĩa của từ thế trong đoạn văn này? Từ “thế” ở đoạn văn thứ ba trỏ việc phải chia đồ chơi. Sở dĩ chúng hiểu được nghĩa của từ thế là nhờ vào sự việc mà nó thay thế ở cả câu đầu.
Câu hỏi 3: Từ ai trong bài ca dao dùng để làm gì?
Từ ai trong bài ca dao dùng để hỏi.
Câu hỏi 4: Các từ nó, thể, ai trong các đoạn văn trên giữ vai trò ngữ pháp gì trong câu? Vai trò ngữ pháp của:
– Từ nó ở câu a: chủ ngữ.
– Từ nó ở câu b: phụ ngữ của danh từ
– Từ thế ở câu c: phụ ngữ của động từ
– Từ ai ở câu d: chủ ngữ.
II. Các loại đại từ
1. Đại từ để trỏ
a) Các đại từ tôi, tao, tớ, chúng tôi, chúng tao, chúng tớ, mày, chúng mày, nó, hắn, chúng nó, họ… dùng để trỏ người, sự vật.
b) Các đại từ bấy, bấy nhiêu dùng để trỏ số lượng
c) Các đại từ vậy, thế dùng để trỏ hoạt động, tính chất, sự việc.
2. Đại từ để hỏi
a) Các đại từ ai, gì… hỏi về người, sự vật.
b) Các đại từ bao nhiêu, mấy hỏi về số lượng.
c) Các đại từ sao, thế nào hỏi về hoạt động, tính chất, sự việc.