Soạn bài: Ôn tập phần Văn học
Câu 1 (trang 197 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
Vợ nhặt (Kim Lân) và Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài)
| Vợ nhặt | Vợ chồng A Phủ | |
| Số phận và cảnh ngộ của con người | Tình cảnh thê thảm của người dân lao động trong nạn đói năm 1945. | Số phận bi thảm của người dân miền núi Tây Bắc dưới ách áp bức, bóc lột của bọn phong kiến trước cách mạng. |
| Giá trị nhân đạo | Ngợi ca tình người cao đẹp, khát vọng sống và hi vọng vào một tương lai tươi sáng. | Ngợi ca sức sống tiềm tàng của con người và con đường họ tự giải phóng, đi theo cách mạng. |
Câu 2 (trang 197 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi.
Cần so sánh trên một số phương diện tập trung thể hiện chủ nghĩa anh hùng cách mạng:
+ Lòng yêu nước, căm thù giặc.
+ Tinh thần chiến đấu kiên cường, bất khuất chống kẻ thù xâm lược.
+ Đời sống tâm hồn, tình cảm cao đẹp.
+ Những nét đặc sắc về nghệ thuật thể hiện: nghệ thuật kể chuyện, nghệ thuật xây dựng nhân vật, nghệ thuật xây dựng hình tượng và những chi tiết nghệ thuật giàu ý nghĩa,…
Câu 3 (trang 197 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
Cách xây dựng tình huống truyện độc đáo: Đó là tình huống nghịch lí tạo bước ngoặt trong nhận thức của nhân vật
– Cảnh đẹp trời cho >< Cuộc đời nghiệt ngã.
– Thằng Phác bênh mẹ, đánh bố.
– Người đàn bà từ chối li hôn với người chồng vũ phu ⇒ nghịch lí.
⇒ Cốt truyện mang ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sống, góp phần bộc lộ tính cách con người.
– Tư tưởng nghệ thuật:
+ Bên ngoài và bản chất đôi khi đối lập. Không phải lúc nào cái đẹp cũng thống nhất với cái Thiện, cần nhìn đa chiều.
+ Người nghệ sĩ cần gần gũi với cuộc đời, cần rút ngắn khoảng cách giữa cuộc đời và nghệ thuật.
+ Nghệ sĩ không nhìn về cuộc đời bằng con mắt đơn giản, dễ dãi, phải có tấm lòng, có can đảm, biết trăn trở về con người.
Câu 4 (trang 197 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
Ý nghĩa tư tưởng đoạn trích “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”
– Được sống là đáng quý, nhưng sống đúng là mình, sống trọn vẹn nhưng giá trị mình muốn và theo đuổi còn quý giá hơn
– Con người phải luôn luôn biết đấu tranh nghịch cảnh, với chính bản thân, chống lại sự dung tục để hoàn thiện nhân cách và vươn tới những giá trị tinh thần cao quý
– Con người phải luôn biết đấu tranh với những nghịch cảnh với chính bản thân, chống lại sự dung tục để hoàn thiện nhân cách, vươn tới giá trị tinh thần cao
Câu 5 (trang 197 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
| Ý nghĩa tư tưởng | Đặc sắc nghệ thuật |
| Số phận con người của Sô-lô-khốp đã khiến ta suy nghĩ nhiều hơn đến số phận của từng con người cụ thể sau chiến tranh. Tác phẩm đã khẳng định một cách viết mới về chiến tranh: không né tránh mất mát, không say với chiến thắng mà biết cảm nhận chia sẻ những đau khổ tột cùng của con người sau chiến tranh. Từ đó mà tin yêu hơn đối với con người. Số phận con người khẳng định sức mạnh của lòng nhân ái, tinh thần trách nhiệm, nghị lực con người. Tất cả những điều đó sẽ nâng đỡ con người vượt lên số phận. | Số phận con người có sức rung cảm vô hạn của chất trữ tình sâu lắng. Nhà văn đã sáng tạo ra hình thức tự sự độc đáo, sự xen kẽ nhịp nhàng giọng điệu của người kể chuyện (tác giả và nhân vật chính). Sự hoà quyện chặt chẽ chất trữ tình của tác giả và chất trữ tình của nhân vật đã mở rộng, tăng cường đến tối đa cảm xúc nghĩ suy và những liên tưởng phong phú cho người đọc. |
Câu 6 (trang 197 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
Truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn
– Lỗ Tấn phê phán những căn bệnh của người Trung Quốc đầu thế kỉ XX:
+ Bệnh u mê lạc hậu của người dân.
+ Bệnh xa rời quần chúng của những người cách mạng tiên phong.
– Đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm:
+ Cốt truyện đơn giản nhưng hàm súc.
+ Các chi tiết, hình ảnh đều giàu ý nghĩa tượng trựng. Đặc biệt là hình ảnh chiếc bánh bao tẩm máu, hình ảnh con đường, hình ảnh về ng hoa trên mộ Hạ Du,…
+ Không gian, thời gian của truyện là một tín hiệu nghệ thuật có ý nghĩa.
Câu 7 (trang 197 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
Đoạn trích Ông già và biển cả của Hê-minh-uê
Ý nghĩa biểu tượng trong đoạn trích Ông già và biển cả của Hê-minh-uê:
+ Ông lão và con cá kiếm. Hai hình tượng mang một vẻ đẹp song song tương đồng trong một tình huống căng thẳng đối lập.
+ Ông lão tượng trưng cho vẻ đẹp của con người trong việc theo đuổi ước mơ giản dị nhưng rất to lớn của đời mình.
+ Con cá kiếm là đại diện cho tính chất kiêu hùng vĩ đại của tự nhiên.
⇒ Trong mối quan hệ phức tạp của thiên nhiên với con người không phải lúc nào thiên nhiên cũng là kẻ thù. Con người và thiên nhiên có thể vừa là bạn vừa là đối thủ. Con cá kiếm là biểu tượng của ước mơ vừa bình thường giản dị nhưng đồng thời cũng rất khác thường, cao cả mà con người ít nhất từng theo đuổi một lần trong đời.