Mùa xuân là tết trồng cây
Làm cho đất nước càng ngày càng xuân
(Hồ Chí Minh)
Lời thơ năm xưa của Bác không phải đơn thuần chỉ phát động, kêu gọi toàn dân tham gia vào việc trồng cây để cho đất nước tươi đẹp, “càng xuân”, hay ẩn chứa ngầm một khát vọng về một quốc gia phồn vinh, thịnh vượng. Mà ở đó chúng ta biết rằng Người đang nhấn mạnh đến vai trò rất to lớn của cây xanh đối với môi trường sống. Có thể khẳng định rằng cây cối trong cuộc sống con người giữ một vai trò quyết định, không có thứ gì thay thế được.
Đất, nước, không khí,… những thứ tưởng chừng như không thể thiếu trong sự sống này, và quả thực nó không thể thiếu được. Nhưng đất có mãi màu mỡ để ta vun trồng, nước có mãi trong lành để ta uống, không khí có mãi thoáng đãng, mát mẻ để ta thở? Vâng, không có gì là mãi mãi trên cuộc đời này cả. Sức sói mòn của thời gian, sự phát triển quá nhanh của xã hội và sự vô tình quá lớn của con người, sẽ khiến môi trường xung quanh của chúng ta lại càng không dễ tồn tại lâu bền được. Vấn đề đặt ra, ta phải làm gì để dù không giữ được môi trường sống tốt là mãi mãi, thì cũng kéo dài lâu hơn hoặc cân bằng nó được cho con người? Chắc chắn với sự phát triển nhanh như vũ bão của công nghệ, sẽ không thiếu những giải pháp hữu hiệu. Nhưng nếu không có cây xanh thì mọi giải pháp ấy chẳng có nghĩa lý gì!
Vậy tại sao lại nói như thế? Cây cối là một phần trong hệ thống sinh thái của con người, là thứ tồn tại đầu tiên trong cuộc sống gắn bó với thiên nhiên của loài người. Cây cối không thể tách rời khỏi chúng ta. Không có nó, chắc chắn sự sống của nhân loại sẽ đứng trên bờ vực của sự hủy diệt. Có một nhóm nghiên cứu về sự sống trên sao hỏa đã kết luận rằng dấu hiệu của sự sống trên hành tinh này được tìm thấy trước hết là hệ thực vật. Điều đó có thể khẳng định: cây cối có sự sống ở đâu là ở đó có sự sống của con người. Nói như thế có thể biết rằng, cây cối giữ vai trò quan trọng đến mức độ bức thiết đối với môi trường sống của nhân loại như thế nào.
Nhờ có cây xanh mà môi trường sống tự nhiên được duy trì. Đất đai được tái tạo, màu mỡ, tơi xốp hơn, gia tăng nhiều chất dinh dưỡng hơn để tăng năng suất lao động. Đặc biệt cây xanh cũng có vai trò để chống xói mòn đất, ngăn chặn được nguy cơ sạt lỡ, lũ quét ở vùng núi, bảo vệ an toàn cho vùng dân cư sinh sống nơi đây. Không chỉ giữ gìn đất đai mà cây xanh có tác dụng rất lớn đối với nguồn nước. Nó đóng vai trò quan trọng duy trì, bảo vệ, điều tiết mạch nước ngầm, giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm nguồn nước. Ngăn chặn được hiện tượng bốc hơi, giữ độ ẩm trong không khí. Trong khi đó, có nhiều cây xanh còn giảm đi sự ảnh hưởng của các yếu tố bức xạ không có lợi từ mặt trời, giảm thiểu hiện tượng hiệu ứng nhà kính hay tăng nhiệt độ của trái đất. Nơi được trồng cây xanh sẽ luôn tạo không khí thoáng mát, thư thái nhờ quá trình trao đổi khí, hút CO¬2 và và thải O2. Vì oxy là nguồn dưỡng khí đem lại sự sống cho vạn vật. Ước tính cứ một cây trưởng thành trong vòng một năm có thể cung cấp oxy cho 18 người. Lượng oxy trong tự nhiên giảm cũng đồng nghĩa với việc thu hẹp sự sống lại. Có nhiều loài sinh vật biến mất vì không đủ lượng ôxy cung cấp.
Nhưng lợi ích mà cây xanh đem lại đâu chỉ thuộc về các yếu tố thuộc môi trường tự nhiên, mà nó đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với môi trường sống xã hội. Nhìn lại hiện trạng về những gì xung quanh chúng ta đang sống! Thật đáng sợ hãi. Các nhà máy, khu công nghiệp, xưởng chế biến, mỏ khai thác, các công trình… để phục vụ cho các nhu cầu của con người càng ngày càng lớn, sự đe dọa đến sự an toàn của môi trường sống càng ngày càng cao. Hậu quả của nó để lại chúng ta đã nhìn thấy, nhiệt độ trái đất đang nóng dần lên, nhiều vụ thiên tai quái ác xảy ra, rồi khói, bụi, ô nhiễm, rác thải, bệnh tật…cứ lan tràn. Nhân loại nói chung và đất nước Việt Nam nói riêng đang phải đứng trước những nguy cơ đe dọa rất cao đến sự tồn vong. Một trong những giải pháp để chúng ta cùng nhau thực hiện đó là gia tăng vai trò của hệ thống cây cối trên trái đất.
Có thể nói, cây cối không chỉ mang đến bóng mát, cảnh quan, không khí trong lành nơi chúng ta đang sống, mà nó có rất nhiều hữu ích về sức khỏe, tinh thần của con người. Cây cối là nguồn thực phẩm trực tiếp, không thể thiếu. Sức khỏe chúng ta tốt là nhờ ăn nhiều rau xanh hay các thực phẩm từ thực vật. Đồng thời nó còn đóng vai trò trung gian, một mắt xích quan trọng để gián tiếp cung cấp nguồn thức ăn từ động vật cho con người. Còn chưa kể đến trong thiên nhiên còn chứa đựng một số lượng rất lớn nguồn dược liệu quý mang đến những giải pháp chăm sóc sức khỏe, làm đẹp tự nhiên rất hữu hiệu. Hiện nay chúng ta còn khai thác một nguồn năng lượng lớn từ cây cối để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống của con người như năng lượng sinh học, chẳng hạn như xăng, chất đốt,…
Bên cạnh đó, đóng góp của cây cối với việc di dưỡng tinh thần con người rất lớn. Đến một vùng ngoại ô hay những miền quê vắng, được hòa mình vào khung cảnh thiên nhiên, xung quanh toàn là cây cối, chắc chắn chúng ta sẽ thoải mái hơn. Hay đơn giản chỉ cần đến một ngôi nhà nào đó có nhiều cây cối, chúng ta cũng có cảm giác thích thú, bình yên và mát mẻ hơn. Những ngôi nhà như thế chắc chắn sẽ giảm thiểu được 50% năng lượng điện từ máy điều hòa, trong khi đó nguồn năng lượng nói chung đang đứng trước nguy cơ cạn kiệt. Hay nếu các thành phố lớn vắng bóng những cây xanh chắc chắn vẻ đẹp của nó phần nào giảm đi, hơn nữa sẽ gia tăng đáng kể các vấn đề bức bối của cuộc sống. Có một thực tế là hiện nay, nhiều khu du lịch, khu đô thị sinh thái mọc lên để đáp ứng nhu cầu nghỉ ngơi, cần bằng cho con người trong cuộc sống. Một trong những tiêu chí quan trọng ở những nơi này là cần phải có nhiều cây xanh. Giải tỏa căng thẳng, tiếp thêm năng lượng sống, bồi đắp thêm tinh thần lạc quan, yêu đời… chắc chắn phải có sự góp sức của cây cối quanh ta.
Rất khó để có thể nói hết vai trò, tác dụng của cây cối đối với việc bảo vệ môi trường sống của chúng ta. Nhưng chắc chắn rằng chúng ta sẽ không thể không lo ngại khi tỉ lệ chặt phá rừng ngày càng gia tăng, số lượng diện tích đất trống, đồi trọc càng nhiều, tốc độ đô thị hóa chóng mặt buộc phải chặt hạ nhiều cây cổ thụ lâu năm trên những con đường lớn… Sự suy giảm về hệ thống cây xanh là điều mà bất cứ quốc gia nào phải quan tâm hàng đầu, vì hậu quả nó để lại rất khó lường.
Vào cuối năm 2016, một làn sóng dữ dội phải đối của người dân khi Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội chủ trương chặt hạ nhiều cây xanh trên các tuyến phố. Bên cạnh việc tạo ra làn sóng xã hội không mấy tích cực như thế, việc làm này lại phản ánh rất tốt về nhận thức của người dân Thủ đô và nhân dân cả nước về vai trò tác dụng của cây xanh. Có nhiều người tiếc vì hàng cây hàng trăm tuổi, gắn bó cả tuổi thơ hay cả đời người giờ không còn… Nhưng quan trọng họ nhận ra ý nghĩa thiết thực của nó với cuộc sống hằng ngày cả về mặt cảnh quan lẫn tinh thần để từ đó cần phải có ý thức tốt hơn trong việc duy trì cây cối trong cuộc sống của con người.