Top 15 món ăn đặc sản Ninh Bình

Rượu Kim Sơn đặc sản Ninh Bình là một loại rượu có thương hiệu, hiện được đề cử kỷ lục “Top 10 đặc sản rượu nổi tiếng nhất Việt Nam”. Rượu được sản xuất từ các làng nghề truyền thống thuộc huyện miền biển Kim Sơn, Ninh Bình.

Rượu Kim Sơn là rượu được chưng cất từ gạo nếp, men thuốc bắc, nguồn nước giếng khơi tự nhiên, sản xuất theo bí quyết của người dân các làng nghề tại Kim Sơn. Rượu thường có nồng độ cao, trong suốt, bọt tăm rượu càng to thì độ rượu càng cao. Trước đây, rượu được đựng trong các vò đất và nút lá chuối khô, khi uống vào cảm thấy rất thơm và êm dịu. Cùng với những người Kim Sơn di cư, rượu Kim Sơn đã đi đến nhiều vùng của Việt Nam. Ngày nay rượu Kim Sơn đã được đóng chai và bán trên thị trường.

Được chăn thả trên các ngọn núi đá nên thịt dê ở Ninh Bình rất săn chắc và dai nên du khách đến Ninh Bình nhất định phải thử món ăn này một lần. Ngoài ra, thịt dê ở đây còn được chế biến ra rất nhiều món ăn ngon với các cách chế biến khác nhau. Nhiều người cũng nói rằng, thịt dê còn có thể chữa được rất nhiều loại bệnh nên đến Ninh Bình nếu có cơ hội bạn chớ bỏ qua thịt dê núi nức tiếng nơi đây.

Bên cạnh tái dê, người Hoa Lư còn chế biến nhiều món khác như: Nem dê, dê hấp, nhựa mận, dê nướng, tiết canh dê, mật, cà đem ngâm rượu, nhưng món tái dê vẫn đứng nhất bảng. Cái ngon của tái dê ngoài bí quyết chế biến khéo léo còn ở gia vị, gia giảm. Đó là các loại lá, quả ăn kèm theo và đặc biệt là món tương gừng. Tái dê vừa là món ăn ngon dùng bồi dưỡng cơ thể, vừa là bài thuốc chữa bệnh bởi lẽ dê ăn nhiều loại lá, có chứa dược liệu rất quý.

Đến Ninh Bình, nhắc tới miến lươn, canh chua cá rô đồng, dê núi,…nhất định không thể không nhắc tới bún mọc Tố Như. Đây là món đặc sản nức tiếng gần xa của Ninh Bình. Cũng như tên gọi, bún mọc Tố Như gồm có bún. mọc, rau sống ăn kèm và nước dùng. Bún dùng để làm bún mọc được làm từ loại gạo tẻ ngon nhất tại Ninh Bình, đem đi chế biến thành những sợi bún trắng, dẻo, dai.

Thịt để làm thành mọc của bún mọc Tố Như nhất định phải loại thịt tươi, ngon, không có mùi hôi thì viên mọc thành phẩm mới được dai, ngon hơn. Ngoài ra, thịt phải được lọc hết các gân mỡ rồi mới được đem đi xay hoặc giã nhuyễn, thêm gia vị và viên thành những viên mọc và thả vào nồi nước sôi sùng sục. Khi chín những viên mọc sẽ tự động nổi lên trên mặt nước dùng. Phần nước dùng ngọt thanh được ninh từ xương ống trên lửa nhỏ và hầm trong nhiều giờ đồng hồ. Những loại rau ăn kèm với bún mọc Tố Như không thể thiếu được đó là gia đỗ, rau chuối thái nhỏ, rau húng và rau kinh giới,…đây đều là những loại rau sống ăn kèm không thể thiếu trong ẩm thực của miền Bắc.

Nhắc đến nem chua, nhiều người thường nghĩ tới Thanh Hóa, nơi nổi tiếng với những chiếc nem thơm ngon. Nhưng nếu có dịp ghé qua Ninh Bình, du khách cũng có thể thưởng thức hương vị có phần khác lạ của món ăn này. Nem chua Yên Mạc là đặc sản của Ninh Bình, do con gái của quan Thượng thư Phạm Thận Duật là Phạm Thị Thư sáng tạo nên dựa trên món nem chua cung đình Huế triều Nguyễn.

Nem chua Ninh Bình được làm từ thịt nạc mông lọc bỏ mỡ, bì lợn luộc, thính và một số gia vị như mì chính, muối,.. sau đó gói lại bằng lá ổi để tạo vị thơm đặc trưng và lá chuối để tạo vỏ ngoài đẹp mắt. Tuy nguyên liệu làm nem chua vô cùng mộc mạc nhưng đủ thấy cách làm tỉ mỉ như thế nào. Qua bàn tay khéo léo của người địa phương, gói nem chua được cuốn lại vẫn giữ được màu hồng nhạt của thịt lợn sống kết hợp với màu trắng trong của bì lợn thái mỏng. Món ăn này được ăn cùng nước mắm pha chanh tỏi.

Cá kho gáo là một món ăn lạ mang đậm chất vùng miền ở Ninh Bình. Gáo là loài cây mọc ở những vùng ven sông, suối hay trong các hang đá, ngoài nấu ăn có thể dùng làm thuốc. Quả gáo được chế biến rất đặc biệt ở chỗ người ta sẽ cắt lát nhỏ rồi lót dưới đáy nồi rồi mới đè cá lên trên và phủ lớp trên cùng tiếp tục là những lát gáo xếp thành lớp.

Món ăn này có vị không cố định bởi tùy thuộc vào quả gáo mà món cá kho sẽ hơi chua hay hơi chát. Tuy nhiên, nhìn chung thì vị món ăn sẽ khá lạ và kích thích vị giác của bạn cực độ bởi màu sắc hấp dẫn và vị chua của gáo.

Nhắc đến Ninh Bình, người sẽ nhắc đến những địa điểm tham quan vô cùng nổi tiếng như Tràng An, chùa Bái Đính, Tam Cốc Bích Động…Và quan trọng nhất chính là nền ẩm thực của nơi được gọi là cố đô Hoa Lư này. Một trong những món ăn không thể không kể đến chính là món miến lươn đặc biệt của Ninh Bình. Dù không được nhắc đến nhiều như những đặc sản dê núi, ốc núi, cơm cháy,…nhưng miến lươn lại là một trong những món ăn nhất định phải thử khi đến Ninh Bình đó.

Miến lươn ở đâu cũng có, ngay cả trên đất Ninh Bình cũng có nhiều hàng quán bán món ăn mang hương vị đồng quê, giản dị, mộc mạc này nhưng địa điểm được đánh giá ngon nhất phải thử đó là quán miến lươn Bà Phấn. Miến lươn ở đây nổi tiếng và được cả người dân địa phương và du khách yêu thích. Những sợi miến được chan rất nhiều nước dùng hầm từ xương lươn và cả xương ống, đem lại hương vị ngọt thanh thanh, dịu nhẹ, thơm ngon. Thịt lươn được lọc xương và làm sạch, chế biến theo công thức gia truyền ăn vừa béo ngậy vừa dai vừa phải.

Ốc núi là một loại sinh vật cực hiếm và thường chỉ tìm thấy ở các hang núi đá vôi ở thị xã Nho Quan và Tam Điệp, Yên Mô. Tuy nhiên, loài ốc này rất hiếm và người dân phải chờ những hôm mưa chúng mới bò ra ngoài hang để kiếm ăn. Điều đặc biệt của loài ốc núi Ninh Bình so với những địa phương khác chính là chúng thường ăn lá rừng và các loại lá cây thuốc đặc trưng chính vì vậy nên khi ăn bạn sẽ thấy có vị thơm giống như mùi hương thuốc bắc.

Ốc núi là một đặc sản nổi tiếng tại Ninh Bình vì có vị ngọt tự nhiên, đậm đà do ốc ăn lá cây cỏ và một số loại thuốc quý. Bởi thế, ốc núi được chế biến thành nhiều món khác nhau như nướng, xào me hay xào tỏi,…nhưng ưa chuộng nhất vẫn là món ốc núi luộc. Loại ốc này khá hiếm vì chúng sống trong các hốc đá và chỉ đi kiếm ăn vào mùa mưa từ tháng tư đến tháng 8. Chúng được tìm thấy ở hầu hết vùng núi ở Ninh Bình nhưng phần lớn ở vùng núi đá vôi Tam Điệp, Yên Mô và Nho Quan.

Nhiều người nhầm tưởng rằng các món ăn làm từ trứng kiến chỉ có ở những vùng núi phía Bắc mà thôi nhưng thực sự ở Ninh Bình cũng có một món ăn đặc sản làm từ trứng kiến với tên gọi xôi trứng kiến. Trứng kiến Ninh Bình chủ yếu được khai thác ở vùng núi đá voi Nho Quan.

Nho Quan là vùng đồi núi đá vôi lởm chởm, nơi cư ngụ của loài kiến nâu có trứng dùng để làm nên món xôi trứng kiến lạ lẫm. Hàng năm vào tháng 2 âm lịch, người dân địa phương lại bắt đầu hành trình đánh trứng kiến. Phải quan sát kỹ, chọn những tổ căng tròn có nhiều trứng. Sau khi đưa trứng non về thì rửa sạch rồi tẩm ướp gia vị và xào chín. Món ăn này kết hợp với xôi, thêm hành khô thì hương vị phải nói lạ miệng và hấp dẫn vô cùng. Đối với người dân địa phương, món xôi trứng kiến Nho Quan là một món quà quý giá từ tự nhiên.

Đến với Ninh Bình, du khách không chỉ say đắm bởi phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ, hữu tình mà còn lưu luyến bởi ẩm thực vô cùng đa dạng, phong phú. Một trong những đặc sản của Ninh Bình chính là Mắm tép Gia Viễn. Phần cốt mắm tép được là từ những nguyên liệu tươi ngon như tôm tươi nhỏ, trộn với bột gạo rang vàng thơm, thêm muối và nước với tỷ lệ nhất định. Sau đó, để có thể nấu chín được món mắm tép Gia Viễn này cần phải ủ phần cốt trong thời gian ít nhất là một tháng.

Mắm tép được làm từ loại tép riu nước ngọt mà có nhiều nhất là ở vùng đất chiêm trũng Gia Viễn. Nghề làm mắm tép không ai xác định được xuất hiện từ bao giờ, chỉ biết rằng với người dân nơi đây, từ nhỏ ai cũng được chứng kiến cảnh bố mẹ, anh chị sáng sớm đi bắt tép riu mang về rửa sạch, làm mắm để ăn dần.

Nhắc đến rượu Kim Sơn nhất định phải nhắc đến rượu Nho Quan của Ninh Bình. Đây cũng là một trong số những đặc sản phải thử một lần cho những ai yêu thích rượu dân gian này. Rượu cần Nho Quan được để trong chum và uống qua ống là một trong những nét ẩm thực đặc sắc ở Ninh Bình. Du khách có thể đến đây để có thể thưởng thức thử một lần hoặc mua về làm quà cho bạn bè hay gia đình. Rượu Nho Quan sẽ được để trong một chiếc chum với kích thước tùy thuộc vào sự lựa chọn của người mua.

Nấu rượu cần Nho Quan không hề dễ dàng vì để cho ra được một mẻ rượu chất lượng phải trải qua nhiều công đoạn khác nhau. Từ công đoạn chọn nguyên liệu tỉ mỉ đến việc tính toán thời gian ủ rượu phù hợp. Những nguyên liệu được chọn để ủ rượu có thể là ngô, gạo hoặc sắn nhưng ngon nhất vẫn là gạo nếp. Gạo nếp mới thu hoạch đem đi nấu rượu sẽ thu được loại rượu ngon nhất. Ngoài ra, việc chọn men rượu cũng là khâu vô cùng quan trọng. Men rượu được trộn từ vỏ cây, bột ớt, bột gừng, bột gạo và nước, sau đó cắt thành từng miếng nhỏ và phơi khô trong khoảng thời gian từ 10-15 ngày.

Hoa Lư, Ninh Bình là nơi có nhiều hang động và có rất nhiều loại cá rô to, béo và ngọt thịt. Những con cá rô đồng được bắt và chế biến thành món canh chua nổi tiếng gần xa của Ninh Bình. Món canh chua cá rô đồng có phần thịt cá chiên giòn, bỏ vào nồi nước dùng đun lâu vẫn giữ được độ giòn giòn và dai dai.

Món canh chua cá rô đồng thường được nấu cùng dưa cải chua. Cà chua được sơ chế sạch sẽ, thái thành từng lát mỏng, được đem đi xào chín. Khi xào cà chua chín mềm và thơm thì đổ nước dưa cải chua đã pha thêm nước lọc để giảm bớt vị chua và thêm đậu phụ đã chiên vàng. Cá rô đồng phải được làm thật sạch, không còn nhớt và bớt mùi tanh. Sau đó đem đi chiên vàng giòn rồi thả vào nồi nước dùng. Khi ăn cần nêm nếm gia vị sao ho vừa ăn. Một tô canh chua cá rô đồng có vị ngọt thanh của cá rô đồng, chua chua của cà chua và dưa cải muối xứng đáng là một trong những đặc sản phải thưởng thức một lần khi đến Ninh Bình.

Nghe tên món ăn đã dấy lên trong lòng du khách hình dung về một hương vị dân dã quê nhà. Những con cua đồng được rang cùng lá lốt rất giòn, món ăn chế biến khá đơn giản nhưng lại khiến du khách thực sự sẽ ngẩn ngơ nhớ mãi bởi sự hấp dẫn của một món ăn không chỉ đơn giản là vị, là nguyên liệu của nó mà còn là ý nghĩa mà nó mang lại.

Cua đồng rang lá lốt đưa ở mảnh đất cố đô đưa bạn về một miền quê nghèo Việt Nam những năm tháng xưa và hơi thở giản dị của những vùng quê nghèo trên Việt Nam. Cua đồng rang lá lốt là món ăn dân dã mang hương vị đồng quê mà mỗi du khách đến Ninh Bình đều phải thưởng thức ít nhất một lần. Hương vị béo ngậy hòa quyện cùng với hương vị của lá lốt xé nhỏ sẽ khiến những thực khách ngạc nhiên vô cùng.

Món gỏi cá nhệch là món ăn ngon và nổi tiếng đối với người Ninh Bình và có nhiều nhất cũng như nổi danh nhất ở Kim Sơn. Trong tỉnh Ninh Bình có nhiều nơi giới thiệu món ăn này, nhưng gỏi cá nhệch ở Kim Sơn được coi là ngon nhất. Để chế biến ra món ăn đặc sắc gỏi cá nhệch này cần một chuỗi nhiều khâu hết sức kỳ công.

Món ăn này mang hương thơm bùi bùi của gạo nếp rang, vị chua thanh thanh của dấm xen vào cái vị cay ấm của gừng với tỏi, ớt, tiêu, sả. Cá nhệch phải còn tươi nguyên, nặng khoảng tầm 400 gram và phần bụng màu trắng mỡ với phần lưng màu xanh đậm. Qua quá trình chế biến, món gỏi cá nhệch không bị ngấy nữa, giúp thực khách có thể cảm nhận được hương vị của xôi chiên, giấm chua, gia vị ấm cúng. Gỏi cá nhệch thơm và bùi, có mùi vị rất đặc trưng, ăn một lần là nhớ mãi không quên. Để có thể thưởng thức gỏi cá nhệch ngon nhất, bạn nhất định phải ăn kèm gỏi cuốn Ninh Bình.

Danh sách những đặc sản của Ninh Bình sẽ không trọn vẹn nếu thiếu đi món bánh trôi. Thông thường, món bánh trôi này được làm từ những nguyên liệu dân dã nhưng ở Ninh Bình, trong những viên bánh trôi trắng tròn sẽ có đường nâu, đậu phộng rang và lá chùm ngây thái nhỏ tạo nên một hương vị đặc trưng rất riêng. Hương vị tươi mát, ngọt thanh cũng như hương vị lạ của lá chùm ngây sẽ trở thành một món ăn vô cùng đáng thử.

Món bánh trôi Ninh Bình có vị thơm nhẹ nhàng, không bị ngọt ngấy như một số nơi bán bánh trôi khác. Khi nấu bánh trôi, những người nấu sẽ bỏ thêm một ít hoa bưởi vào nước luộc bánh. Đây chính là lý do vì sao mỗi chiếc bánh trôi Ninh Bình sẽ có hương vị ngọt thanh, thơm mát cùng hương hoa bưởi thoang thoảng. Và bánh trôi Ninh Bình chắc chắn là món ăn mà du khách nhất định phải nếm thử một lần khi đến Ninh BÌnh nhé!